Halka arz nedir, bir şirketin hisselerinin tamamını veya bir kısmını halka satışa çıkardığı faaliyettir. Halka arzdan faydalanan kişi, o şirketin hissedarı olur. Örneğin x şirketinin değeri 10 milyar TL ise ve şirketin toplam değerinin %25’ini halka arza sunuyorsa size sunulan halka arzın toplam değeri 2.5 milyar TL olur. Halka arza katılan kişi sayısına göre de size belirli bir pay düşer. Eğer 1 adet hisse yani 1 lot 50 TL ise ve bu halka arza 3 milyon kişi katılıyorsa kişi başı düşecek lot miktarı (EŞİT DAĞITIM DURUMUNDA);
- 2.5 milyar TL / 50 TL= 50 milyon (Toplam adet)
- 50 milyon adet / 3 milyon kişi= 16.66.. Lot şeklinde olur.
Halka Arz Eşit Dağıtım Nedir?
Halka arz olan hisselerde, o hissenin halka arzına başvuru yapan her kişiye eşit miktarda hisse adeti yani LOT verilmesine eşit dağıtım adı verilir.
Şirketler Neden Halka Arz Olur?
Bir şirketin halka arz olmasının birçok farklı sebebi olabilir. Örneğin halka arzdan elde edilecek gelirlerle şirket yeni sektörlere yatırım yapabilir, gelişim sağlayabilir veya inovatif gelişmeler vb. yapabilir. Veya o şirket borçlarını ödeyebilmek amacıyla da halka arz olabilir. Kısaca bir şirketin halka arz olmasında birçok farklı sebep olabilir.
Halka arzlar, birincil ve ikincil olmak üzere ikiye ayrılmaktadırlar. Birincil halka arzlar; şirketin ilk defa halka arz olmasıdır. İkincil halka arz ise birincil halka arzda yeterince talep görmeyip ikinci defa halka arz olmasıdır.
Halka Arz Şartları Nelerdir?
Bir şirketin halka arz işlemini gerçekleştirebilmesi için bazı aşamalardan geçmesi gerekmektedir;
İlk olarak şirket aracı kurumlarla anlaşmalıdır. Halka arz olacak şirket aracı kurumlarla anlaştıktan sonra halka arz konusunda yetkili bir kurumla anlaşmış olur. Sözleşmenin imzalanmasıyla birlikte halka arz gerçekleşmiş olur.
İkinci olarak halka arz sunacak şirketin Sermaye Piyasa Kurulu (SPK) onayından geçmesi gerekir. SPK, şirketi inceler, denetler ve halka arz olup olamayacağına onay verir. Daha sonrasında şirketin halka arz olup olamayacağı konusunda aracı kurum Borsa İstanbul’a başvuruda bulunur.
Üçüncü ve son olarak SPK’nın başvuruyu onaylayıp onaylamamasıdır. Eğer SPK başvuruyu onaylarsa şirket halka arzı sunmuş olur.
Halka Arzlar Şirketlere Ne Kazandırır?
Halka arz olan şirket, halka arzdan elde edeceği gelirlerle yatırımlar yapabilir ve kazanç sağlayabilir. Halka arz olmak şirkete finansman sağlayabilir, maliyeyi güçlendirir, likidite sağlar, prestiji arttırır, kredibilite ve değer artışını sağlar.
Halka Arza Nasıl Başvurabilirim?
Halka arzlardan yararlanmak istiyorsanız bazı borsa hesaplarına veya bankalara üye olmanız gerekmektedir. Eğer 18 yaş altındaysanız Vakıfbank’ta aile ile birlikte hesap açılabilir. Diğer yatırım ve banka hesaplarından da yetişkinler başvuru yapabilir. Öncelikle bir yatırım hesabı açılmalıdır ve halka arz talep giriş kısmından halka arzlara başvuru yapılmalıdır. Halka arz sonuçları açıklandıktan sonra portföyünüze bakarak size kaç lot düştüğünü öğrenebilirsiniz.
