Yapay Zeka (Artificial Intelligence) Nedir sorusu son zamanlarda birçok kişi tarafından merak edilmektedir. Günümüz bilgisayar dünyasının önemli trendleri arasında yer alan yapay zeka, yediden yetmişe herkes tarafından merak edilir durumda. Bilgisayar programlarına kazandırdığı yetenekler dolayısıyla yazılımcılar tarafından da çok sevilen yapay zeka algoritmaları, son derece gelişmiş yazılımların ortaya çıkmasına katkıda bulunuyor. Hayatımızda gittikçe daha fazla yer kazanan bu teknoloji hakkında bilmeniz gereken her şey bu yazıda.
Yapay Zeka Nedir? (Artificial Intelligence)
Yapay zeka, kısaca insan zekasının belirtileri olan yüksek bilişsel fonksiyonları gerçekleştiren, ya da içinde bulunduğu yazılımın bu tür fonksiyonları gerçekleştirmesine olanak sağlayan veya yardımcı olan algoritmaların genel adıdır. Bu sistemler en basit hallerinde bile insanların hayatında önemli bir yeri olan öğrenme işlevini gerçekleştirme üzerine kuruludurlar ve kendilerine verilen veritabanı üzerinden öğrenme işlemini gerçekleştirip kullanıma açılırlar.
Yapay Zeka Tarihçesi Nedir?
Yapay zeka, aslen İkinci Dünya Savaşı’nın teknolojiye olan kazanımlarından bir tanesidir. Yapay zekanın amacı, Alan Mathison Turing’in “Makineler düşünebilir mi?” sorusu ile belirlenmiş ve bu soru yapay zeka teknolojisinin başlangıcı olmuştur.
Terimin ilk kullanımı ise 1956 yılında Darmouth’ta Princeton Üniversitesi profesörleri tarafından gerçekleştirilmiştir. İnsanlarla iletişim kurabilen ilk yapay zeka 1964-1966 yılları arasında yazılmış olan ve bir Rogerian (kişi-merkezli) psikoterapistten esinlenmiş olan ELIZA isimli doğal dil işleme programıdır.
1970’lerde ve 1980’lerde iki duraklama dönemi geçiren yapay zeka araştırmaları, 1990’lı yıllarda tekrar hız kazanmıştır. 2010’lu yıllarda derin öğrenme modeli ön plana çıkmaya başlamıştır. 2022 yılında ChatGPT isimli uygulamanın çıkmasıyla birlikte yapay zeka baharı başlamış ve genel kullanıma açık pek çok farklı yapay zeka uygulaması piyasaya çıkmıştır.
Yapay Zeka Türleri Nelerdir?
Yapay zeka uygulamaları, yetenekleri bakımından iki kategoriye ayrılır.
Dar/kısıtlı yapay zeka (Narrow Artificial Intelligence)
Sınırlı bir alanda (genelde) tek bir işlevi gerçekleştirmek için yazılmış olan yapay zeka modüllerine genel olarak kısıtlı yapay zeka denir. Bu yapay zekalar az sayıda fonksiyon ve parametre alır ve (genelde) az sayıda veriyle eğitilerek kullanıma açılırlar.
Bu tür yapay zekaların önemli kullanım alanları sesli asistanlar (Siri, Alexa vb.), öneri sistemleri, spam mesaj tespiti ve resim tespit sistemleridir, dolayısıyla derin öğrenmenin revaçta olduğu günümüzde bile kısıtlı yapay zekalar teknoloji dünyasında önemli yer tutmaktadır.
Genel/gelişmiş yapay zeka (General Artificial Intelligence)
Genel yapay zeka olarak bilinen yapay zeka türü, aynı anda birden fazla işi yapma kabiliyetine sahip olan, ve bu bilgilerini pek çok farklı alanda kullanabilen yapay zeka modelidir. Böyle bir yapay zeka modeli henüz kullanıma geçmemiştir.
Bu tarz teknik bir sınıflandırmaya ek olarak yapay zekalar, işleyiş tarzları bakımından da farklı sınıflara ayrılırlar.
Makine Öğrenimi (ML): Makine öğrenimi, klasik öğrenme mantığıyla çalışan yapay zeka türüdür. Bu tür yapay zeka uygulamaları, kendilerine verilen bir veritabanı üzerinden öğrenme ve deneme işlemlerini gerçekleştirip kullanıma açılır. Gözetimli, gözetimsiz, takviyeli ve arttırımlı öğrenme gibi farklı öğrenme modelleri mevcuttur.
Derin Öğrenme (Deep Learning): Derin öğrenme algoritmaları, yapay sinir ağları mantığıyla çalışan bir yapay zeka modelidir. Bu modelde onlarca katman, milyonlara ulaşan parametre sayısı gibi oldukça kapsamlı ancak donanım bakımından masraflı özellikler bulunur. Oldukça fazla sayıda veriyle çalışabilirler.
Doğal Dil İşleme (NLP): Doğal dil işleme modeli, bir yazılımın insan dilini anlaması ve o dilde çıktı üretmesini sağlayan öğrenme modelidir. En yaygın kullanımı chatbotlar, dil tercümesi, ifade analizi ve özetlemedir.
Bilgisayar Görüşü (Computer Vision): Bu tür bir yapay zeka uygulaması, öğrenme işlemini resimlerle gerçekleştirir ve bilgisayarın resimleri anlayıp, o resimlerin üstünde analiz yapmasını hedef alır. Yüz tanıma sistemleri, hareket takip sistemleri gibi önemli yazılımlar bu tür bir yaklaşımla çalışır.
Yapay Zeka Uygulaması Nasıl Yapılır?
Yapay Zeka Nedir sorusundan sonra Yapay Zeka Uygulaması Nasıl Yapılır sorusu da birçok kişi tarafından sorulmaktadır. Eğer kendi yapay zeka uygulamanızı yazmak istiyorsanız veya yapay zeka uygulamalarının nasıl yapıldığını merak ediyorsanız aklınızda bulunması gereken ilk kelime Python olacaktır.
Python, 1989 yılında çıkmış ve her türlü platformda çalışan bir programlama dili olup söz dizimiyle ve topluluğun sunduğu destekle (topluluk tarafından yazılmış kütüphaneler ile) her türlü yazılımı hazırlamanız konusunda size destek olmaktadır.
Tabii ki bu durum, Python’un yapay zeka kütüphaneleri konusunda oldukça zengin, hatta günümüzde yapay zekada tercih edilen bir numaralı programlama dili olmasının önünü açmıştır. Python’da yapay zeka uygulamaları yazmak için başta scikit-learn, numpy ve pandas gibi kütüphaneler kullanılmaktadır, bu sayede kullanıcıların kendi yapay zeka programlarını yazması mümkün olmaktadır. Bununla beraber Yapay Zeka Nedir sorumuzun cevabını da vermiş olduk.
